ADÜ Uygulama ve Araştırma Hastanesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Soner Sertan Kara, tüm dünyada ve özellikle küçük çocuklarda ishalin en sık ve en önemli nedenlerinden rotavirüs dolayısıyla özellikle iki yaş altındaki bebekler, bağışıklığı baskılanmış olan hastalar ve kreş-bakımevinde kalan çocuklar ağır enfeksiyon açısından risk altında olduğunu belirtti. Hastalığın serin aylarda, özellikle sonbahar ve kış mevsiminde görüldüğünü kaydeden Doç. Dr. Sertan Kara, “Çok az sayıda virüsün vücuda girmesi bile hastalık yapmak için yeterlidir ve hasta bireyler gaitalarıyla bol miktarda virüs atarlar. Rotavirüs oldukça güçlü bir mikroorganizmadır ve uygun dezenfeksiyon yapılmadığı takdirde çevre yüzeylerde haftalar, hatta aylarca yaşayabilmektedir. Hasta bir kişiye ya da virüsün bulunduğu yüzeye temas edip ellerin yıkanmadan ağza götürülmesi ve içinde virüs bulunan yiyecek ve içeceklerin tüketilmesi gibi yollarla virüs vücuda alınır” dedi. Hastalığın belirtileri ateş, kusma ve ishal Hastalığa ait semptomlar, virüs vücuda girdikten iki gün sonra ortaya çıkmaya başlağını belirten Kara, “Tipik yakınmalar kusma, sulu-kansız ishal ve ateştir. Kusma ve ishal 3-8 gün arası sürer. Bunlara ilaveten iştahsızlık ve sıvı kaybı bulguları gözlenebilir. Bazı hastaların solunum sistemi semptomları olabilirken, bazı çocuklarda havale de görülebilir. Erişkinlerde de rotavirüs enfeksiyonu gelişebilir. Evdeki pozitif bir çocuktan bulaşan enfeksiyon genellikle hafif seyirlidir” diye konuştu. “Rotavirüs enfeksiyonu vücudun aşırı su kaybetmesine neden olur" Doç. Dr. Kara, rotavirüsün bebeklerde ve küçük çocuklardaysa sıklıkla ciddi, sulu ishal ve kusmaya yol açmakta, çocuklar ağır sıvı kayıpları yaşamakta ve hastaneye yatırılma ihtiyacı doğduğunu ifade ederek, “Sıvı kaybı yerine konulmadığında hastalar kaybedilmektedir. Rotavirüsün bir antibiyotik tedavisi yoktur. Enfeksiyon geliştiğinde tedavi, kaybedilen sıvı ve minerallerin tekrar yerine konulmasıdır. Eğer çocuğunuz su içiyor ya da anne sütü, mama, ayran, elma suyu gibi ağızdan diğer sıvıları alabiliyorsa bunlara devam edilmesi gerekir. Çocuğun aldığı sıvının yeterli olduğu, idrarının açık renkli olmasından, bezini her zamanki sayıda ve ağırlıkta ıslatmasından, ağladığında gözyaşının olmasından, ağzı ve dudaklarının ıslak olmasından ve gözlerinin çökük olmamasından anlaşılabilir. Sıvı kaybı bulguları olan, birkaç saattir sıvı alamayan, birkaç günden beri ishali ve kusması devam eden, kanlı kusma ya da ishali olan, 6-8 saattir idrar yapmayan büyük çocuklar ya da 4-6 saattir bezi kuru olan çocuklar doktora getirilmelidir. Ağızdan sıvı alamayan çocukların sıvı tedavisi damar yolundan verilir. İshal sırasında ayrıca çinko ve probiyotikler, ateşi çıktığında ateş düşürücüler de verilebilir. Ancak bunların dışındaki diğer tüm ilaçlardan sakınılmalıdır” ifadelerini kullandı. En etkin korunma yolu aşı Rotavirüs enfeksiyonu aşıyla önlenebilir olduğunu belirten Kara, “Aşının olmadığı dönemde rotavirüs enfeksiyonları yılda yaklaşık 2 milyon civarı beş yaş altı çocuğun hastaneye yatmasına, 400,000’inin ölümüne neden olmuştur. Aşılar bu oranları azaltmıştır. Aşıların önemi her yeni salgınla birlikte daha iyi kavranmaktadır. Ülkemizde kullanımda olan, etkinliği benzer iki tip rotavirüs aşısı bulunmaktadır. Bu aşılar ağızdan uygulanan, oldukça etkin ve yan-etkisi oldukça az olan aşılardır. Ancak rotavirüs aşıları sadece bebeklik döneminde yapılabilmektedir. İki ya da üç doz yapılan bu aşılara en erken bebek 1,5 aylık olduğunda başlanıp, tüm dozların bebek 8. ayına geldiğinde tamamlanmış olması gerekmektedir” dedi. Rotavirüsünden korunmak için dikkat edilmesi gerekenler “Aşılamanın yanı sıra ishalin önlenmesinde anne sütünün devam edilmesi oldukça önemlidir” diye konuşan Doç Dr. Kara rotavirüsünden korunmak için dikkat edilmesi gerekenleri şöyle sıraladı; “Yüksek besin değerinin yanı sıra, içerdiği koruyucu hücre ve maddeler bebeğin rotavirüsten ve diğer nedenli ishallerden korunmasında oldukça önemlidir. Ayrıca el hijyenine dikkat edilmesi, kullanılan suyun temiz olması, çiğ tüketilen besinlerin iyi yıkanması ve diğer besinlerin uygun şekilde pişirilmesi de rotavirüs bulaşmasını engelleyecektir.” (İHA)