Türkiye’de Ege ve Akdeniz bölgeleri ile Karadeniz bölgesinin bazı kumullarında sıcakların arttığı yaz mevsiminde yetişen ve hoş kokulu bembeyaz çiçekler açan kum zambakları, Ege Bölgesi’nde Kuşadası’na bağlı Güzelçamlı’daki Büyük Menderes Deltası Dilek Yarımadası Milli Parkı Dipburun Koyu’nda ve Kuşadası-Selçuk sınırındaki Pamucak sahilinde yetişiyor. Kum zambaklarıyla ilgili araştırmalar yapan Kuşadası Eko Sistemi Koruma ve Doğa Sevenler Derneği(EKODOSD) Başkanı Bahattin Sürücü, “Kuşadası’ndaki Milli Park'ta bulunan kum zambakları, mutlak koruma zonu içinde bulunduğundan insan baskısından uzak bir şekilde en iyi korunan popülasyonların başında gelmektedir. Hatta Milli Park Müdürlüğü tarafından yaban atları ve domuzlar zarar vermesin diye özel bir koruma önlemi de alınmıştır. Ancak Pamucak kumullarındaki kum zambakları için aynı şeyi söylemek doğru olmaz. 2013 yılında alanda yapmış olduğumuz izlemelerde 650 bireyin olduğu, günümüzde ise yüzde 40 bir azalmanın olduğu görülmüştür. Kum zambağı sayısındaki bu hızlı düşüşün ana sebebinin yoğun, kontrolsüz ve bilinçsiz gerçekleştirilen rekreasyonel faaliyetler olduğu gözlemlenmiştir. Günübirlik olarak yoğun insan baskısı altında olan kum zambakları, eğer doğru önlemler alınamazsa geleceği tehlike altındadır. Bölgede turistik oteller de bulunmaktadır. Bizim de işbirliği yaptığımız bir otel tarafından kendi tesislerinin önünde hem koruma önlemleri alınmış, hem de tohumdan çoğaltılması sağlanmıştır. Ancak kontrolü mümkün olmayan alanlarda ki tehditler devam etmektedir. Selçuk Belediyesi’nin bünyesinde bir tarım müdürlüğü kurarak, biyolojik çeşitlilik envanter çalışmalarına başlaması umut vericidir. İlk etapta kum zambakları konusunda duyarlılık göstererek tabela çalışması yapmış olup, bazı alanlara ahşap çit koymaya başlaması önemlidir. Kum zambaklarının Pamucak’taki yayılış alanları geniş olup, bütünsel bir koruma sağlanması için mutlaka işbirliği yapılmalıdır" dedi. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı bölümüyle geçen yıl alanda bir çalışma yaparak, proje hazırladıklarına dikkati çeken Kuşadası EKODOSD Başkanı Bahattin Sürücü, “EKODOSD - ADÜ Peyzaj Mimarlığı bölümüyle geçtiğimiz yıl alanda bir çalışma yaparak, bir proje hazırlamıştır. Ancak projeye bugüne kadar bir destek bulunamamıştır. İzmir Doğa Koruma ve Milli Parklar, Tabiat Varlıklarını Koruma Şube Müdürlükleri, İzmir Büyükşehir Belediyesi, Selçuk Belediyesi, Patuyab (Pamucak Turizm Yatırımcıları Birliği) ADÜ Peyzaj Mimarlığı ve EKODOSD bir araya gelerek işbirliği yapması ve bir yönetim planı hazırlaması, kum zambaklarının korunması için büyük yarar sağlayacaktır. Yoğun ziyaretçi baskısı nedeniyle kum zambakları her yıl giderek azalmaktadır. Halbuki Selçuk, Efes ve Kuşadası gibi dünyaca ünlü 3 turizm merkezinin ortasında yer almaktadır. Bölge turizmine de önemli derece katkısı olabilecek bir bitki türüdür. Ortak bir çalışma içine girilirse, Pamucak sahiline gösterilen bu yoğun rekreasyonel talepler, kontrolsüz araç giriş-çıkışları, bilinçsiz ziyaretçi davranışları, çevre kirliliği gibi kumul ekosistemini doğrudan olumsuz etkileyen tehditler büyük ölçüde azalacaktır" diye konuştu. (İHA)